از سندروم پیش از قاعدگی چه می دانید؟
سندروم پیش از قاعدگی یا همان PMS حالتی است که 90 درصد از خانم‌ها قبل از شروع دوره پریود خود تجربه می‌کنند. سندروم قبل از قاعدگی بر احساسات، سلامت جسمی و رفتار خانم‌ها تأثیر میگذارد. اکثر افراد موارد خفیف این سندروم را تجربه می‌کنند؛ اما در موارد شدید ممکن است نیاز به مراجعه به یک متخصص زنان باشد. آنچه که مسلم است این است که این سندروم می‌تواند زندگی روزمره خانم‌ها و اطرافیان آنها را تحت‌شعاع قرار دهد.
سندروم PMS یک اتفاق معمول بوده و در واقع یک بخش طبیعی از چرخه قاعدگی بانوان محسوب می‌شود. در حدود دو سوم از زنان علائم این سندروم را 1 الی 2 هفته پیش از شروع دوره قاعدگی تجربه می‌کنند. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که دچار علائم عاطفی و فیزیکی پی ام اس می‌شوید، پیشنهاد می‌کنیم تا این مطلب از مشاورلایو را انتها دنبال کنید.
سندروم پیش از قاعدگی چیست؟
سندرم قبل از قاعدگی یا PMS، به علائم جسمی و عاطفی اشاره دارد که بسیاری از خانم‌ها در یک دوره قاعدگی تجربه می‌کنند. این علائم معمولاً حداقل یک هفته قبل از خونریزی شروع می‌شوند. پی ام اس دارای طیف گسترده‌‌ای از علائم و نشانه‌‌ها مانند نوسانات خلقی، حساس شدن سینه‌ها، میل شدید به غذا، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی است. به طور تخمینی از هر 4 خانم، 3 نفر از آنها این علائم سندروم را تجربه می کنند.
علائم سندروم PMS در یک الگوی قابل پیش بینی ظاهر و تکرار می‌شوند؛ اما کمیت تغییرات جسمی و احساسی ممکن است با دوره قبلی متفاوت باشد. با این حال، نباید اجازه دهید این مشکلات کنترل زندگی شما را به دست بگیرند. درمان و تغییر شیوه زندگی می‌تواند به کاهش علائم و نشانههای این سندروم کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد که:
- زنان مبتلا به PMS نسبت به هورمون‌های پروژسترون و استروژن در طول چرخه قاعدگی خود حساس هستند.
- مواد شیمیایی مغز (به طور خاص انتقال‌دهنده‌های عصبی سروتونین و اسید گامابوتیریک) نقش موثری دارند.
- این علائم در دوران بارداری یا بعد از یائسگی رخ نمی‌دهد.
اگرچه هنوز علت سندورم قبل از قاعدگی کاملاً مشخص نیست؛ اما می‌توانید آن را با دارو و سایر استراتژی‌ها مدیریت کنید.
تشخیص سندروم PMS
هیچ یافته فیزیکی یا آزمایشات خاصی برای تشخیص این سندروم وجود ندارد. ممکن است پزشک علامت خاصی را به پی‌ام‌اس نسبت دهد. برای کمک به ایجاد الگوی مشخص، ممکن است از شما بخواهد علائم و نشانههای خود را حداقل برای دو سیکل قاعدگی بر روی یک تقویم یا یک دفتر خاطرات ثبت کنید. روزی که اولین‌بار متوجه علائم می‌شوید و همچنین روزی که علائم ناپدید می‌شوند را یادداشت کنید. همچنین مطمئن شوید که روزهای شروع و پایان دوره عادت ماهیانه را علامت بزنید.
شرایط خاص دیگری وجود دارد که ممکن است متوجه شروع علائم شوید. این علائم شامل خستگی مزمن، اختلالات تیروئید و اختلالات خلقی مثل افسردگی و اضطراب می‌شود. پزشک می‌تواند تست‌هایی مانند تست عملکرد تیروئید یا تست‌‌های غربالگری روانشناسی را برای کمک به تشخیص بهتر درخواست دهد.
علائم و نشانههای سندروم قبل از قاعدگی
پی ام اس و علائم آن را بهتر بشناسید
همانگونه که ذکر کردیم، سندروم PMS یک هفته قبل از چرخه قاعدگی شروع می‌شود. این اختلال که یکی از انواع اختلالات روانی است، با علائم و نشانه‌هایی همراه خواهد بود. PMS با طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی همراه است که برخی از آنها به شرح زیر هستند:
- نفخ شکم
- جوش و آکنه
- یبوست
- اسهال
- درد پستان
- افزایش وزن
- درد مفاصل یا عضلات
- خستگی
- سردرد
- مشکلات خواب
- هوس‌های غذایی
- گُرگرفتگی
- افزایش اشتها
- حساسیت به نور و صدا
- اضطراب
- افسردگی
- غمگینی
- طغیان‌های احساسی
- گیجی
- تغییر خلق‌وخو
- مشکل تمرکز
- انزوای اجتماعی (کاهش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس)
- کاهش یا افزایش میل جنسی
- گریه کردن
- خشم
زمان مراجعه به متخصص زنان
پیشنهاد می‌شود زمانی که درد جسمی، تغییرات خلقی و سایر علائم در زندگی روزمره شما تأثیر میگذارد یا علائم برطرف نشود، به پزشک مراجعه کنید. پزشک سایر علل را نیز مدنظر قرار می‌دهد، از جمله:
- وجود کم‌خونی
- بیماری تیرویید
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- سندرم خستگی مزمن
- آندومتریوز
- بیماری روماتولوژی
پزشک در مورد هرگونه سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی در خانواده سوال میکند تا مشخص شود که آیا علائم PMS است یا بیماری دیگر. برخی از بیماری‌ها مانند IBS، کم‌کاری تیروئید و بارداری علائمی مشابه سندروم پیش از قاعدگی دارند.
پزشک می‌تواند آزمایش تیروئید را برای اطمینان از عملکرد صحیح غده تیروئید درخواست دهد. همچنین ممکن است نیاز به آزمایش بارداری و معاینه لگن برای بررسی هرگونه مشکلات مربوط به زنان و زایمان باشد. یادداشت کردن علائم یکی‌دیگر از راههای تشخیص ابتلا به سندرم پی ام اس است. بهتر است برای ثبت علائم و قاعدگی هر ماه از تقویم استفاده کنید.
دلایل بروز سندروم قبل از قاعدگی
هرچند که هنوز علت دقیق بروز سندروم پیش از قاعدگی ناشناخته است؛ اما عوامل متعددی می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند. برخی از مهم‌ترین این عوامل به شرح زیر هستند:
- تغییرات دوره‌ای در هورمون‌ها. علائم و نشانههای سندرم قبل از قاعدگی با نوسانات هورمونی تغییر میکند و با بارداری و یائسگی از بین می‌رود.
- تغییرات شیمیایی در مغز. نوسانات سروتونین که یک ماده شیمیایی در مغز (انتقال‌دهنده عصبی) است، نقش مهمی در تغییر خلق‌وخوی ایفا میکند. تغییر سرتونین می‌تواند علائم PMS را ایجاد کند. عدم وجود سروتونین کافی می‌تواند افسردگی قبل از قاعدگی و همچنین خستگی، هوس غذایی و مشکلات خواب را ایجاد کند.
- افسردگی. برخی از زنان مبتلا به سندرم شدید قبل از قاعدگی هستند، افسردگی تشخیص داده نشده دارند، اگرچه افسردگی به تنهایی باعث ایجاد همه علائم نمی‌شود.
- سبک زندگی. برخی از عادات ممکن است بر شدت علائم PMS تأثیر بگذارند. شیوه زندگی که می‌تواند علائم سندروم PMS را بدتر کند عبارتند از سیگار کشیدن، خوردن غذاهای زیادی که دارای چربی، شکر و نمک است، عدم فعالیت بدنی منظم و همچنین کمبود خواب.
آیا می‌توان آن را درمان کرد؟
اگر علائم خفیف تا متوسط باشد، اغلب با تغییر در سبک زندگی یا رژیم غذایی تسکین می‌یابد. اگر علائم PMS شدید بوده و زندگی افراد را مختل کند، نیاز به مراجعه به پزشک خواهد بود. نوع درمان به میزان شدید بودن علائم شما بستگی دارد.
درمان سندرم قبل از قاعدگی در خانه
رعایت نکات زیر به شما کمک میکند سالم‌تر باشید و برخی از علائم PMS خود را تسکین دهید.
- در طول ماه فعالیت بدنی هوازی منظم انجام دهید. ورزش می‌تواند به علائمی مانند افسردگی، مشکل در تمرکز و خستگی کمک کند.
- بیشتر اوقات غذاهای سالم مصرف کنید. اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های دارای کافئین، نمک و شکر در دو هفته قبل از پریودی می‌تواند بسیاری از علائم را کاهش دهد.
- به اندازه کافی خوابیدن. سعی کنید هر شب حدود هشت ساعت بخوابید. کمبود خواب با افسردگی و اضطراب مرتبط است و می‌تواند علائم پی‌ام‌اس مانند خلق‌وخوی را بدتر کند.
- راههای سالم برای مقابله با استرس پیدا کنید. با دوستان خود صحبت کنید، همچنین برخی از زنان یوگا، ماساژ یا مراقبه را مفید می‌دانند.
- سیگار نکشید. زنانی که سیگار می‌کشند علائم شدیدتری از این سندروم را تجربه خواهند کرد.
بهترین داروها برای درمان سندروم پیش از قاعدگی
در اکثر مواقع، تغییر در سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. با این حال، ممکن است این روش برای برخی کارساز نباشد که در این صورت با توجه به شدت علائم، پزشک یک یا چند دارو برای کنترل سندرم پیش از قاعدگی تجویز میکند. داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و دیورتیک‌‌ها (Diuretic)، یعنی داروهایی برای دفع آب اضافی در بدن و داروهای هورمونی از انواع قرص‌ها برای رفع این علائم هستند. اثر داروها در کاهش علائم PMS در میان زنان متفاوت است. برخی داروهای مسکن برای این سندرم عبارت است از:
- ایبوپروفن
- ناپروکسین
- آسپرین
آیا مصرف ویتامین‌ها کمک کننده است؟
مطالعات نشان می‌دهد که ویتامین‌ها و مواد معدنی خاص ممکن است به تسکین برخی از علائم کمک کنند. سازمان غذا و داروی (FDA) ویتامین‌ها یا مکمل‌های غذایی را نسبت به مسکن‌ها زیاد کارآمد نمی‌داند. قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید. با این حال، مصرف موارد زیر مفید خواهد بود:
- کلسیم
مطالعات نشان می‌دهد که کلسیم می‌تواند به کاهش برخی از علائم مانند خستگی، هوس غذایی و افسردگی کمک کند. این ماده در غذاهایی مانند شیر، پنیر و ماست یافت می‌شود. برخی از غذاها مانند آب پرتقال، غلات و نان نیز دارای کلسیم هستند. همچنین می‌توانید از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید.
- ویتامین B6
ویتامین B6 به کاهش علائمی مانند تغییرات خلق‌وخوی، تحریک‌پذیری، فراموشی، نفخ و اضطراب کمک میکند. این ویتامین را می‌توان در غذاهایی مانند ماهی، مرغ، سیب‌زمینی، میوه (به جز میوه مرکبات) و غلات غنی شده یافت. همچنین می‌توانید آن را به عنوان یک مکمل رژیم غذایی مصرف کنید.
- منیزیم
منیزیم به تسکین برخی از علائم از جمله میگرن کمک میکند. منیزیم در سبزیجات سبز و برگ‌هایی مانند اسفناج و همچنین در آجیل، غلات کامل و غلات غنی شده یافت می‌شود.
- اسیدهای چرب اشباع نشده (امگا 3 و امگاه 6)
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف یک مکمل با 1 تا 2 گرم اسیدهای چرب اشباع نشده به کاهش گرفتگی و سایر علائم PMS کمک میکند. منابع خوب از اسیدهای چرب اشباع نشده شامل بذر کتان، آجیل، ماهی و سبزیجات برگ سبز است.
آیا ورزش کردن به کاهش علائم پی ام اس کمک میکند؟
برای بسیاری از خانم‌ها، ورزش منظم هوازی علائم سندروم پیش از قاعدگی را کاهش می‌دهد. ورزش کردن خستگی و افسردگی را کاهش می‌دهد. ورزش هوازی که شامل پیاده‌روی سریع، دویدن، دوچرخه سواری و شنا است، ضربان قلب و عملکرد ریه شما را افزایش می‌دهد. به طور مرتب ورزش کنید، نه فقط در روزهایی که علائم دارید.
دمنوش‌های مناسب برای سندروم PMS
برخی از دمنوش‌ها ترکیبات ضدالتهابی و ضداسپاسمی داشته و می‌توانند علائم فیزیکی این اختلال را کاهش دهند. بهترین دمنوش‌ها عبارتند از:
- چای بابونه :سطح گلیسین در ادرار را افزایش داده و باعث رفع اسپاسم عضلانی می‌شود. یک هفته قبل از شروع علائم مصرف آن را شروع کرده و روزی 2 فنجان بنوشید.
- دمنوش زنجبیل: زنجبیل به تسکین درد کمک زیادی میکند. برخی تحقیقات نشان داده است که دمنوش زنجبیل به اندازه ایبوپروفن موثر است. مقداری زنجبیل را در آب داغ رنده کرده و چهار بار در روز بنوشید. دمنوش زنجبیل با گرم کردن بدن شدت علائم را کاهش می‌دهد.
- چای دارچین :دارچین می‌تواند خونریزی، درد، استفراغ و تهوع را کاهش دهد. در سه روز اول پریود سعی کنید روزی سه فنجان چای دارچین بنوشید.
- دمنوش اسطوخودوس: یکی‌دیگر از انواع دمنوش‌ها برای سندرم پیش از قاعدگی که خاصیت آرام بخش دارد، دمنوش اسطوخودوس است.
- دمنوش بهار نارنج :دمنوش بهار نارنج که به آرامش اعصاب و ایجاد حس خوب کمک میکند نیز در درمان سندرم پیش از قاعدگی مؤثر است.
اختلال دیسپوریک قبل از قاعدگی (PMDD)
بین 3 تا 8 درصد از زنان از علائم شدید رنج می‌برند که بعضاً به عنوان اختلال دیسپوریک قبل از قاعدگی (PMDD) شناخته می‌شود. این علائم ممکن است تأثیر جدی بر سلامت روانی یک زن داشته باشد و می‌تواند آنقدر شدید باشد که وی قادر به انجام فعالیت‌های عادی خود نباشد. این ویژگی در نسخه جدید راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی طبقه‌بندی شده است. علائم PMDD شامل موارد زیر است:
- افکار خودکشی
- اختلال افسردگی
- موارد وحشت‌زدگی
- عصبانیت همراه با تغییرات شدید خلقی
- اضطراب شدید
- گریه
- عدم علاقه به انجام فعالیت‌های روزمره
- بیخوابی
- مشکل در تفکر یا تمرکز
- پرخوری
- گرفتگی (عضلانی) دردناک
- نفخ شکم
علائم PMDD ممکن است به دلیل تغییر در سطح استروژن و پروژسترون ایجاد شود. ارتباطی بین سطح پایین سروتونین و PMDD نیز وجود دارد. سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، سوء مصرف مواد، ضربه یا استرس می‌تواند علائم PMDD را تحریک یا بدتر کند.
آیا علائم PMS با نزدیک شدن به دوره یائسگی تغییر میکند؟
با نزدیک شدن یائسگی و کاهش تولید هورمون جنسی، چرخه‌‌های تخمک‌گذاری پراکنده می‌شود. نتیجه این سیر علائم ناهمگن و تاحدودی غیرقابل پیش‌بینی است. استفاده از هورمون درمانی برای درمان برخی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، وضعیت را از آنچه که هست پیچیده‌تر میکند. با نزدیک شدن به دوران یائسگی، در صورت تغییر علائم یا ایجاد علائم جدید، به پزشک مراجعه کنید.
