ضمیر ناخودآگاه چگونه عمل می کند؟
آیا با مفهوم ضمیر ناخودآگاه آشنا هستید؟ آیا می تواند با رویاهای عجیب و غریبی که می بینیم ارتباط دارد؟ ضمیر ناخودآگاه بخش مهمی از ذهن است که می تواند تمام ابعاد زندگی ما را در دست بگیرد. تمام تجارب و خاطرات ما از روز اول تولد در ذهن باقی مانده و ممکن است تأثیرات مثبت و منفی بر زندگی ما داشته باشند. شاید وقت آن رسیده باشد که به ضمیر ناهشیار خود سری زده و تمام اتفاقات خوب و بد تلنبار شده را بیرون بکشیم.
با شناخت تأثیر ضمیر ناخودآگاه بر روی زندگی می توانیم به درجه بالایی از موفقیت و شادکامی برسیم. در این مطلب از مشاورلایو سعی داریم تا همه چیز را در مورد کاربردهای ضمیر ناخودآگاه بازگو کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.
ضمیر ناخودآگاه چیست؟
آیا با نظریه کوه یخ آشنایی دارید یا چیزی راجع به آن شنیده اید؟ می توان ضمیر ناخودآگاه را به کوه یخ تشبیه کرد؛ اما می پرسید چگونه؟ آن چه که ما به صورت کوه یخ مشاهده می کنیم تنها یک سوم از آن است. در واقع، بخش بزرگی از کوه یخ در زیر آب قرار داشته و غیرقابل مشاهده است؛ این ماجرا با ضمیر ناهشیار ما بی شباهت نیست.
در نظریه روانکاوی سیگموند فروید، ذهن ناخودآگاه به عنوان مخزن احساسات، افکار، خواسته ها و خاطراتی تعریف می شود که خارج از آگاهی ما است. این اطلاعات نقش مهمی در رفتارها و واکنش های امروز ما دارند. ذهن ناخودآگاه شامل خلاقیت های درونی بی حد و مرز، اطلاعات ذخیره شده و پتانسیل های وجودی هر کدام از ما است که از آن ها استفاده نکرده ایم. مدیتیشن راهی مناسب برای استفاده از این ضمیر و بهره مندی از قدرت ذهن برای انجام برخی کارهای خلاقانه است.
تأثیر ضمیر ناخودآگاه
افکار، اعتقادات و احساسات انباشه شده در ضمیر ناهشیار می توانند به مشکلاتی نظیر موارد زیر منجر شوند:
- عصبانیت
- تبعیض
- رفتارهای وسواسی
- تعاملات اجتماعی دشوار
- اندوه
- مشکلات رابطه
فروید اعتقاد داشت که جلوی بسیاری از احساسات، خواسته ها و هیجانات، به دلیل ترسناک بودنشان، گرفته شده یا سرکوب می شوند. وی بر این باور بود که برخی اوقات این خواسته ها و آرزوهای پنهان خودشان را در ضمیر ناخودآگاه و به صورت تلویحی نشان می دهند.
همچنین می پنداشت که غرایز و امیال اساسی نیز در ذهن ناخودآگاه جای دارند (غریزه مرگ و زندگی). برخی اوقات، غریزه زنده ماندن که گاهی به عنوان غرایز جنسی نیز شناخته می شود، به بقا مربوط می شود. غریره مرگ مواردی مانند پرخاشگری، شوک و خطر را در بر می گیرند.
چنین امیالی در ضمیر ناهشیار قرار می گیرند؛ زیرا ذهن خودآگاه ما اغلب به آن ها به عنوان موارد غیرقابل قبول یا غیرمنطقی نگاه می کند. فروید برای خارج نگه داشتن این امیال از خودآگاه، پیشنهاد می کند که افراد از مکانیزم های دفاعی متفاوتی استفاده کنند تا از آوردن آن ها به ذهن خودآگاه یا همان ضمیر ناخود آگاه جلوگیری شود.
کاربردهای ضمیر ناخودآگاه
فروید بر این باور بود که آوردن اطلاعات ذهن ناخودآگاه به ضمیر خودآگاه برای تسکین مشکلات و اختلالات روانی اهمیت بسیاری دارد. هم اکنون، محققان تکنیک های مختلفی را برای کمک به چگونگی تأثیر ضمیر ناخودآگاه بر رفتارها بررسی کرده اند. روش های متعددی وجود دارند که ممکن است اطلاعات را از ضمیر ناخودآگاه به خودآگاه منتقل کنند یا محققان بدین وسیله آن ها را بررسی کنند.
- تداعی آزاد
فروید بر این باور بود که می تواند احساسات ضمیر ناخودآگاه را با استفاده از تکنیکی به نام “تداعی آزاد” به ضمیر خودآگاه بیاورد. وی از بیماران می خواست آرام باشند و هر آن چه به ذهنشان می آید را بیان کنند؛ بدون آن که فکر کنند این موارد چقدر جزئی، نامربوط یا خجالت آور هستند. فروید معتقد بود که با دنبال کردن این جریان های فکری می تواند ذهن ناخودآگاه (جایی که علایق و خاطرات دردناک دوران کودکی در آن وجود دارند) را کشف کند.
- تفسیر رویا
فروید مطرح کرد که رؤیاها راهی به ضمیر ناهشیار ما هستند. او معتقد بود ممکن است اطلاعات ضمیر ناخودآگاه در رؤیاها ظاهر شوند که این مسائل اغلب پوشیده هستند. از دیدگاه فروید تفسیر رؤیاها به بررسی محتوای واقعی رؤیا که به عنوان محتوای آشکار (Manifest content) نیز شناخته می شوند کمک می کند و ممکن است نیاز باشد تا موارد پنهان و معنای ناآگاهانه یا نهفته رؤیا را آشکار کرد.
وی همچنین باور داشت که رؤیاها شکلی از تحقق آرزوها هستند؛ زیرا این امیال ناآگاهانه را که در ضمیر ناخود آگاه قرار دارند را نمی توان در زمان بیداری بیان کرد. او معتقد بود که این امیال که در ضمیر ناخودآگاه قرار دارند راهی را برای اظهار خود در رؤیاها پیدا می کنند.
- سرکوب ناگهانی پیوسته
تحقیقات روانشناسی مدرن نشان می دهند که حتی برداشت هایی که به صورت آگاهانه به آن ها توجه نمی کنیم هم می توانند تأثیر بسزایی بر رفتار ما داشته باشند. محققان توانسته اند با استفاده از تکنیکی به نام سرکوب ناگهانی، تصویری را نشان دهند که افراد به صورت آگاهانه متوجه آن نیستند. این تصاویر با موارد بصری دیگر منحرف می شوند و در ضمیر ناخودآگاه افراد قرار دارند.
روانشناسی ذهن ناخودآگاه
ریشه بسیاری از مسائل بحرانی، در ضمیر پنهان یا ضمیر ناخودآگاه انسان است. یونگ معتقد است که سه منبع اصلی ذهن و روان، شامل خود، ناخودآگاه شخصی و ناخودآگاه جمعی است. منظور از “خود” نمادی از ذهن خودآگاه است که به افکار و احساسات آدمی آگاهی دارد. ناخودآگاه شخصی، تمام اطلاعاتی است که شاید فراموش کرده باشیم و یا خاطرات و احساساتی که ممکن است سرکوب کرده باشیم. همان واژه ای که یونگ از آن به عنوان “ عقده روانی” یاد می کند.
روانشناسی ضمیر ناخودآگاه بخش مهمی از ذهن است که می تواند تمام ابعاد زندگی ما را تحت کنترل خود بگیرد. بی آنکه بدانیم چه اتفاقی در ضمیر ناخودآگاه ما ذخیره شده است. با استفاده از روانشناسی ضمیر ناخودآگاه می توانیم با ابعاد ناهوشیار ضمیرمان ارتباط برقرار کنیم. فروید می گوید: ذهن ناخودآگاه حاوی برخی از غرایز بیولوژیکی مانند خواسته های جنسی و رفتارهای پرخاشگرانه است. بیشتر این رفتارهای بدوی به ذهن آگاهانه نمی رسند؛ اما آن ها برخی از رفتارهای غیرقابل قبول و غیرمنطقی را در جامعه ایجاد می کنند. این رفتار را می توان به عنوان رفتار ناخودآگاه یاد کرد.
مشکلات ضمیر ناهشیار
همان طور که اشاره کردیم، تمام عادات، تفکرات و اعمال ما در ضمیر ناخودآگاه ذخیره می شوند. این ضمیر تمام لحظه های راحتی و خوشی را به خاطر می سپارد و برای نگه داشتن ما در آن حالت تلاش می کند. هنگامی که رژیم می گیریو یا برای رسیدن به هدفی به خود سختی می دهیم، ذهن ما به دنبال راحتی یا لذتی می گردد که در عدم انجام آن وجود دارد. به همین دلیل است که بر روی نوشتن اهداف و داشتن عادات روزانه تأکید می کنند تا به این ترتیب بتوان ذهن را کرد.
هر بار که قصد دارید چیز جدیدی را امتحان کنید و یا کاری متفاوت از عادت انجام دهید، احتمالاً تنش یا ناراحتی را احساس می کنید. وقتی آن کار متفاوت و احتمالاً سودمند تبدیل به عادت شود، ضمیر ناخود آگاه می تواند خود را با آن تطبیق دهد. اگر دقت کنید بسیاری از افراد موفق با تکیه بر قدرت ضمیر ناخودآگاه، همیشه از منطقه امن زندگی و آسایش خود خارج شدند. آن ها به ذهن اجازه نمی دهند تا با تکیه بر راحتی یا آسایش و حتی رضایت از خود، خلاقیت یا فعالیت هایشان تحت تأثیر قرار بگیرد.
تاریخچه کاربردهای ضمیر ناخودآگاه
اصطلاح “ناخودآگاه” برای اولین بار در اواخر قرن 18 توسط فیلسوف فردریش شلینگ ابداع شد و بعداً توسط شاعر ساموئل تیلور کلریج به انگلیسی ترجمه شد. در حوزه روانشناسی، مفهوم تأثیرات ناخودآگاه توسط متفکرانی از جمله ویلیام جیمز و ویلهلم ووند مورد توجه قرار گرفت؛ اما این فروید بود که این ایده را محبوب کرده و آن را به عنوان مؤلفه اصلی رویکرد روانکاوی به روانشناسی تبدیل کرد.
کارل یونگ، روانپزشک سوئیسی، معتقد بود که ناخودآگاه نقش مهمی در شکل دادن به شخصیت دارد. با این حال، او معتقد بود که ناخودآگاه شخصی وجود دارد که شامل خاطرات و خواسته های سرکوب شده یا فراموش شده یک فرد و همچنین آنچه که وی به عنوان ناخودآگاه جمعی از آن یاد می کند، تشکیل شده است.
در حالی که بسیاری از عقاید فروید محبوبیت چندانی ندارند؛ اما روانشناسان مدرن همچنان به بررسی تأثیر فرآیندهای ذهنی ناخودآگاه از جمله مباحث مرتبط مانند تعصب ناخودآگاه، حافظه ضمنی، نگرش ضمنی و یادگیری ناخودآگاه می پردازند.
قوانین
اگر تاکنون تصوری از قوانین و تأثیر ضمیر ناخودآگاه نداشتید، این قسمت ممکن است برای شما ترسناک به نظر برسد. البته جای نگرانی نیست؛ چرا که با تمرین می توانید کنترل این ضمیر را به دست بگیرید. از جمله قوانین ساده؛ اما پیچیده ای که این ضمیر دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این ضمیر سعی دارد تا هر آن چیزی که در ذهن دارید را به واقعیت تبدیل کند.
- در ذهن ناخودآگاه هر کلمه، معنا و محدوده خاصی دارد.
- در ناخودآگاه ما هر کلمه، تصویر مشخصی دارد.
- در قانون ضمیر ناخودآگاه، مسیرهای منطقی برای رسیدن به احساسات و عواطف وجود ندارد. دقیقاً همانند احساسی که موقع دیدن فیلم ترسناک تجربه می کنیم. موقع تماشای این گونه فیلم ها می دانیم خطری ما را تهدید نمی کند و دلیلی برای ترس وجود ندارد.
- بخش ناخودآگاه ذهن، جمله منفی را نمی فهد. بنابراین اگر با خودتان تکرار می کنید که من دیگر پرخوری نمی کنم، ضمیر ناخودآگاه تصویر پرخوری کردن را به خاطر می سپارد.
- از دیگر قوانینی که در ناخودآگاه وجود دارد، این است که این ضمیر تفاوتی بین واقعیت و خیال قائل نمی شود. به عنوان مثال، اگر رزمی کار هستید، این قضیه را احتمالاً هنگام تصور رینگ مسابقه یا تماشای فیلم مسابقات با بالا رفتن ضربان قلب تجربه کرده باشید.
- ضمیر آگاه می تواند عملکرد ذهن ناخودآگاه شما را مختل کند. این را می توانید هنگامی که قصد دارید آگاهانه به خواب بروید، تجربه کنید. هر کاری کنید، خوابتان نمی برد.
تسلط بر ضمیر ناخودآگاه
همه ما ترس ها و باورهایی داریم که در ضمیر ناخود آگاه ما جای خوش کرده است. بسیار اهمیت دارد که راه های تسلط بر ضمیر ناخودآگاه را بدانیم و به آن مسلط شویم. برای این کار می توان دو تکنیک زیر را در پیش گرفت:
- تکرار جملات تأکیدی
باورهای قدیمی و محدود کننده را کنار بگذارید؛ هیچ چیز در دنیا وجود ندارد که نتوانید از پس آن بربیایید. منظور عدم پذیرش محدودیت های سالم نیست؛ بلکه پذیرش باورهای منفی که وضعیت خراب است، این دنیا پر از فقر و بدبختی است، ما در جای بدی به دنیا آمدیم و … می باشد. به جای این باورها می توان گفت این دنیا پر از برکت و فراوانی است و شرایط عالی پیش رویمان است. در واقع با تکرار جملات مثبت تأکیدی به ضمیر ناخودآگاه فرمان می دهید تا انرژی مثبتی را به سوی جذب کند.
- تجسم سازی
روش دیگری که می توان برای تسلط بر ضمیر ناخودآگاه پیش گرفت، تجسم سازی است. به این ترتیب، حداقل روزی یک بار در جایی ساکت نشسته و در حالی که در آرامش هستید، چشمان تان را بسته و به دم و بازدم ذهن و عضلات تان توجه کنید. سپس هر آن چیزی که دوست دارید به آن برسید، در ذهن مجسم کنید. با تکرار و تمرین می توانید این تسلط را به ذهن ناهشیار بدهید تا در نهایت شما را در مسیری قرار دهد که می خواهید به شخص دلخواه خود تبدیل شوید. در نتیجه به گونه ای رفتار می کنید که شما را به آن هدف برساند. به عنوان قدم اول برای ورود به این مرحله، انجام مراقبه و مدیتیشن بهترین انتخاب است.
تفاوت ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه
همان طور که از اسم این دو ضمیر مشخص است، ضمیر خودآگاه بخشی از ذهن است که به آن اگاهی داریم و ضمیر ناخوداگاه بخشی دیگر بوده که مربوط به اتفاقاتی است که خارج از آگاهی ما رقم می خورد. ضمیر ناهشیار ممکن است برخلاف ضمیر خودآگاه همچون کودکی نابالغ عمل کند؛ در حالی که خودآگاه منطقی و همچون پیر فرزانه عمل می کند. قدرت اراده در ناخوداگاه معنا ندارد و تمامی اعمال و رفتار در ناخودآگاه به صورت غیر ارادی است. در ناخودآگاه همزمان می توانید چندین محاسبه و کار را با هم انجام دهید در حالی که این کار در خودآگاه انسان امکان پذیر نیست.
